Βοκάκιος, Ιωάννης

(Giovanni Boccaccio, Παρίσι 1313 – Τσερτάλντο, Ιταλία 1375). Εξελληνισμένο όνομα του Ιταλού ποιητή και ουμανιστή Τζιοβάνι Μποκάτσο. Γιος τραπεζίτη και, κατά την παράδοση, μιας ευγενούς Παριζιάνας, έζησε τα παιδικά του χρόνια στη Φλωρεντία και σε ηλικία 12 ετών εγκαταστάθηκε στη Νάπολη σκοπεύοντας να εκπαιδευτεί στο εμπόριο. Εκεί συνάντησε και ερωτεύτηκε τη Μαρία ντ’ Ακουίνο (τη Φιαμέτα των έργων του), νόθα κόρη του βασιλιά Ροβέρτου. Ο Β. εγκατέλειψε το εμπόριο και τις νομικές σπουδές για να αφιερωθεί στη λογοτεχνία. Στη Νάπολη έγραψε τα πρώτα του έργα: ένα σύντομο ποίημα με τίτλο Το κυνήγι της Άρτεμης,τον Φιλόστρατο,που έχει θέμα τους έρωτες της Χρυσηίδας και του Τρωίλου, και τον Φιλόκολο, όπου μετέφερε τον μεσαιωνικό μύθο του Φλώριου και της Πλατζιαφλώρας. Το 1340 επέστρεψε στη Φλωρεντία, όπου και παρέμεινε σχεδόν έως τον θάνατό του. Δίδαξε λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο της πόλης και οι πολυάριθμες αποστολές που του ανέθεταν οι συμπολίτες του τού έδωσαν την αφορμή να ταξιδεύει συχνά σε όλη την Ιταλία. Τα μόνα αξιοσημείωτα γεγονότα της ζωής του ήταν η φιλία του με τον Πετράρχη και η θρησκευτική κρίση που πέρασε το 1362, όταν μια προφητεία τού ανήγγειλε τον επικείμενο θάνατό του και την αιώνια καταδίκη, αν δεν εγκατέλειπε την τέχνη. Ο Β. αισθάνθηκε μεγάλη ταραχή και μόνο η σταθερή και φωτισμένη επέμβαση του Πετράρχη τον εμπόδισε να κάψει όλα του τα έργα. Ο Β. έγραψε το ειδυλλιακό παραμύθι Το Νυμφαίο του Αμέτο, το αλληγορικό ποίημα Ερωτικό όραμα (1342), το ψυχολογικό και αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Φαμιέτα, σε επιστολική μορφή, και Το Νυμφαίο του Φιέζολε,ειδύλλιο σε στίχους, όπου διαπλέκονται επιδέξια τα μυθολογικά θέματα με λαϊκά στοιχεία, προτού αρχίσει να γράφει το σπουδαιότερο έργο του, Το Δεκαήμερο (Decameron, 1348-53), ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο Β. σχεδιάζει σε αυτό το έργο έναν συναρπαστικό πίνακα των ηθών της εποχής. Πρόκειται για εκατό διηγήματα που αφηγείται σε δέκα μέρες μια παρέα νεαρών, οι οποίοι, για να γλιτώσουν από την πανώλη του 1348, βρίσκουν καταφύγιο σε μια έπαυλη στην εξοχή. Η λεπτομερειακή περιγραφή των φρικαλεοτήτων της αρρώστιας έρχεται σε αντίθεση με τη συμπεριφορά αυτών των νέων ανθρώπων, που, επειδή βλέπουν τις τρομερές συνέπειες της θεομηνίας, ξέρουν ότι η ζωή είναι σύντομη και είναι αποφασισμένοι να χαρούν όλες τις απολαύσεις της. Ο Β. υιοθετεί μια αισιόδοξη αντίληψη για τη ζωή, την αντίληψη που διαμόρφωσε η εμπορική αστική τάξη, η οποία από τον προηγούμενο αιώνα είχε σπάσει τον κύκλο της φεουδαρχικής οικονομίας, ανέτρεψε τις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις, ακόμα και τα θρησκευτικά δόγματα, κι έτσι έγινε προάγγελος της Αναγέννησης. Πιστεύει στη δύναμη της ανθρώπινης λογικής, που έθρεψε μια πολύπλευρη και χωρίς προκαταλήψεις εμπειρία πιστεύει επίσης στον άνθρωπο και στη δύναμή του, όταν ισορροπεί τα πάθη του. Ο κόσμος του αληθινού πάθους είναι για τον Β. ο κόσμος του έρωτα, που τον αντιλαμβάνεται ως ένα αίσθημα γήινο και ανθρώπινο όπου η αισθησιακή απόλαυση είναι στενά συνδεδεμένη με την αισθητική και διανοητική ερμηνεία του αγαπημένου προσώπου. Ο Β. έγραψε ακόμα και πραγματείες στα λατινικά: Περί της γενεαλογίας των θεών, Βουκολικό άσμα και Διάσημες γυναίκες.Έγραψε επίσης κείμενα σε λαϊκή γλώσσα: Το μαστίγιο, έναν βίαιο λίβελο κατά των γυναικών, και τα σημαντικά Η ζωή του Δάντη και Σχόλιο στη Θεία Κωμωδία.Μετά τη θρησκευτική κρίση που πέρασε, αφοσιώθηκε σε έρευνες ελληνικών και λατινικών κειμένων και έτσι συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός κύκλου ουμανιστών στη Φλωρεντία. Το 1374, συγκινημένος από τον θάνατο του Πετράρχη και εξοργισμένος από τις επικρίσεις των εκκλησιαστικών λογίων κατά των σχολίων του για τον Δάντη, εγκατέλειψε τη Φλωρεντία για να εγκατασταθεί στο Τσερτάλντο, όπου και πέθανε ύστερα από λίγο. Μία σελίδα από το «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου, από γαλλικό κώδικα του 14ου αι. (Εθνική Βιβλιοθήκη, Βιέννη) Ο Βοκάκιος, όπως τον απεικόνισε ο Αντρέα ντελ Καστάνιο (Εκκλησία της Αγίας Απολλωνίας, Φλωρεντία).